Sońǵı jańalıqlar

1-dekabr  Qaraqalpaq tiline mámleketlik til biyliginiń berilgen kúni 1989- jılı áyne usı sánede ana tilimiz – qaraqalpaq tili óziniń mámleketlik til statusına iye bolǵan edi. Búgin tariyxıy waqıyaǵa 33- jıl tolmaqta.

Usı sáne múnásibeti menen Qaraqalpaqstan Respublikası statistika basqarmasında «Tariyxımsań, táǵdirimseń, keleshegimseń - Ana tilim!» atamasında seminar shólkemlestirildi.

 Seminarda qaraqalpaq tiline mámleketlik til biyliginiń beriliw tariyxı, túrkiy tiller sistemasında qaraqalpaq tiliniń mámleketlik til sıpatındaǵı ornı hám búgingi kúnde ushırasıp atırǵan mashqalalar, olardı sheshiw ushın aldaǵı wazıypalar boyınsha Álisher Nawayí atíndaǵí ózbek tili hám ádebiyatí universiteti janíndaǵí mámleketlik tilde is júrgiziw tiykarlarín oqítíw hám qánigeligin arttíríw orayí qaraqalpaqstan respublikasí aymaqlíq bólimi qánigesi A.Qosımbetova sózge shıqtı.

 Bayanatta sóz etilgenindey, házirgi waqıtta dúnyada jeti mıńǵa shamalas tiller bolǵanı menen, olardıń tek 170 ten aslamı óziniń mámleketlik til statusına iye. Olar arasında qaraqalpaq tiliniń bar ekenligi úlken quwanısh hám maqtanısh bolıp tabıladı.

 Qaraqalpaq tiline mámleketlik til biyliginiń beriliwi xalqımızdıń ózligin ańlawı, ǵárezsiz turmısta ómir súriwi hám ata-babalardan miyras bolıp kiyatırǵan milliy miyraslarımız, qádiriyatlarımızdı qásterlep-saqlap, keleshek áwladlarǵa jetkerip beriwdey ullı iste taslanǵan áhmiyetli, tariyxıy qádem boldı.

   Seminar dawamında qatsıwshılar ózlerin qızıqtırǵan sorawlarına juwaplar alıp qızǵın ótkerildi.

Málimleme xızmeti

Ózbekstan Respublikasında 2022-jıldıń yanvar-oktyabr aylarında jámi iri kárxanalar tárepinen 1 008,6 mıń tonna avtomobil benzini islep shıǵarılǵan bolıp, usı islep shıǵarıw boyınsha, 2021-jıldıń tiyisli dáwirine salıstırǵanda ósim páti 109,4 % ti quradı.

Klassifikator boyınsha Qaraqalpaqstan Respublikasında dizimnen ótken shańaraq kárxanalar sanı 2022- jıldıń 1- oktyabr jaǵdayına 2 254 ti qurap, ótken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 285 ke yamasa 14,5 % ke óskenligin kóriwimiz múmkin.

2022-jıldıń yanvar-oktyabr aylarında 233 559 neke dizimge alınǵan bolıp, sonnan 1900 neke sırt el mámleketler puqaraları menen dizimge alınǵan.

Ózbekstan Respublikasında 2022-jıldıń yanvar-oktyabr aylarında jámi iri kárxanalar tárepinen 28,3 mln. m² gilem islep shıǵarılǵan bolıp, usı islep shıǵarıw boyınsha, 2021- jıldıń tiyisli dáwirine salıstırǵanda ósim páti 110,1 % ti quradı.

Ózbekstan 2022- jıldıń yanvar-oktyabr aylarında sırt elge qunı 28,9 mln. AQSH dollarına teń bolǵan 171,6 mıń televizor eksport qılǵan.

Usı jıldıń oktyabr ayında 608,7 mıń sırt el puqaraları turistik maqsetlerde Ózbekstanǵa kelgen, bul kórsetkishti 2021-jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda (2021-jılda 219,0 mıń ) 389,7 mıńǵa yamasa 2,8 retke asqanın baqlaw múmkin.

Usı jıldıń yanvar-oktyabr aylarında mámlekettiń eksportyorları sanı 151 di qurap, olar tárepinen 302,9  mln. AQSh dolları (qımbat bahalı metallar eksportınan tısqarı) kólemindegi (2021- jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 92,1 % ke tuwra keldi) tovar hám xızmetler eksport qılınıwı támiyinlendi.

Ózbekstan Respublikasında 2022- jıldıń yanvar-oktyabr aylarında jámi iri kárxanalar tárepinen 11,8 mıń tonna as duzı islep shıǵarılǵan bolıp, usı islep shıǵarıw boyınsha, 2021- jıldıń tiyisli dáwirine salıstırǵanda ósim páti 8,7 quradı.

2022- jıldıń yanvar-oktyabr aylarında Ózbekstan sırt el mámleketlerge qunı 20,6 mln. AQSH dollarına teń bolǵan 15,6 mıń tonna piste eksport qılǵan.

2022- jıldıń yanvar-oktyabr aylarında 50 jas hám odan úlken jasta nekeden ótkenler sanı 6 613 di quradı.

 Ózbekstan Respublikasında 2022-jıldıń yanvar-oktyabr aylarında jámi iri kárxanalar tárepinen 9 376,9 mln. dana temeki ónimleri islep shıǵarılǵan bolıp, usı islep shıǵarıw boyınsha, 2021-jıldıń tiyisli dáwirine salıstırǵanda ósim páti 112,5 % ti quradı.

2022- jıldıń yanvar-oktyabr aylarında respublika boyınsha PXAJ organları tárepinen 233 559 neke dizimge alınǵan.

 Aymaqlar kesiminde dizimge alınǵan nekeler sanı :

   Qaraqalpaqstan R.- 12 146

   Ándiján wálayatı - 19 855

   Buxara wálayatı - 12 581

   Jizzaq wálayatı - 10 221

   Qashqadárya wálayatı - 24 380 dane

   Nawayı wálayatı - 7 266

   Namangan wálayatı - 18 382

   Samarqand wálayatı - 26 540 ta

   Surxandárya wálayatı - 20 182

   Sırdárya wálayatı - 6 179

   Tashkent wálayatı - 19 039

   Ferǵana wálayatı - 25 521

   Xorezm wálayatı - 12 419

   Tashkent qalası - 18 848

Málimleme xızmeti

2022- jıldıń yanvar-oktyabr aylarında Qaraqalpaqstan Respublikasında jámi 4255,1 mlrd. sumlıq qurılıs jumısları orınlanıp, ósim páti όtken jıldıń sáykes dáwirine salıstırǵanda 107,9 % ti quradı.

Ózbekstan 2022-jıldıń yanvar-oktyabr aylarında sırt el mámleketllerge qunı 31,6 mln. AQSH dollarına teń bolǵan gilem eksport qılǵan.

2022- jıldıń yanvar-sentyabr aylarında Qaraqalpaqstan Respublikasınıń miynet kórsetkishleri statistikalıq sanlarda:

Ózbekstan Respublikasında 2022-jıldıń yanvar-oktyabr aylarında jámi iri kárxanalar tárepinen 12,8 mıń tonna makaron ónimleri hám sol sıyaqlı qamırdan tayarlanǵan ónimler islep shıǵarılǵan bolıp, usı islep shıǵarıw boyınsha, 2021-jıldıń tiyisli dáwirine salıstırǵanda ósim páti 126, 6 % ti quradı.

2022-jıl yanvar-sentyabr aylarında respublikamızda 8,0 mln. tonna palız eginleriler jetiwtirilgen.