Xalıqtı dizimge alıw — Ózbekstan Respublikasınıń pútkil aymaǵında yamasa onıń arnawlı bir aymaqlarında ótkeriletuǵın, belgilengen sánede xalıqtıń demografiyalıq jáne social-ekonomikalıq xarakteristikaların belgileytuǵın shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlardı jıynaw hám de olardı qayta islew processi;
xalıqtı dizimge alıw sánesi — xalıq haqqınındaǵı maǵlıwmatlardı jıynaw hám esapqa alıw ámelge asırılatuǵın anıq waqıt (jıl, ay, kún hám saat );
respondentler — xalıqtı dizimge alıw sánesinde Ózbekstan Respublikası aymaǵında bolǵan Ózbekstan Respublikası puqaraları, sırt el puqaraları hám puqaralıǵı bolmaǵan shaxslar, Ózbekstan Respublikasında turaqlı jasawshı, biraq xalıqtı dizimge alıw sánesinde onıń aymaǵınan sırtda bolǵan Ózbekstan Respublikası puqaraları;
dizimge alıw beti — kórsetilgen sorawlar boyınsha shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlardı jazıp alıw ushın belgilengen formadaǵı blanka;
dizimge alıw hújjetleri — xalıqtı dizimge alıwǵa tayarlanıw jáne onı ótkeriw processine tiyisli hújjetler jıyındısı;
dizimge alıwshı xızmetkerler — Ózbekstan Respublikasıda xalıqtı dizimge alıwǵa tayarlanıwǵa jáne onı ótkeriwge qosılǵan, arnawlı oqıwdan ótken eresek puqaralar;
úy xojalıǵı — bir turaq jayda yamasa onıń bir bóleginde birgelikte jasawshı, ózin jasaw ushın barlıq zárúr zatlar menen támiyinlegen, ulıwma xojalıq júrgizetuǵın, pul qarjıların tolıq yamasa bir bólegin birlestirgen hám sarplaytuǵın shaxslar jıyındısı. Bul shaxslar aǵayınlıq munasábetlerinde bolıwı yamasa bolmawı múmkin. Úy xojalıǵı bir shaxstan ibarat bolıwı múmkin.
Xalıqtı dizimge alıwdıń tiykarǵı maqseti
Xalıqtı dizimge alıwdıń tiykarǵı maqseti Ózbekstan Respublikasında xalıq quramınıń jaǵdayı hám rawajlanıw dinamikası haqqında mámleketti social-ekonomikalıq jáne social-siyasiy rawajlandırıw salasındaǵı mámleket siyasatınıń ústin turatuǵın baǵdarların belgilew hám ámelge asırıw ushın zárúr bolǵan isenimli hám qalıs informaciyanı alıwdan ibarat.
Xalıqtı dizimge alıwdıń tiykarǵı wazıypaları
Xalıqtı dizimge alıwdıń tiykarǵı wazıypaları tómendegilerden ibarat:
xalıqtıń den sawlıǵın bekkemlew, hayal-qızlar hám balalar jasaw shárt-shárayatların jaqsılaw, shańaraqlarǵa járdem kórsetiw boyınsha sharalardı islep shıǵıw maqsetinde xalıq quramındaǵı, mámlekettiń demografiyalıq ózgerislerin bahalawǵa tiyisli maǵlıwmatlar bazasın keńeytiw;
qalalardı hám basqada elatlı punktlerdi social-ekonomikalıq rawajlandırıwdıń, sonday-aq, miynet resursların jaylastırıw hám de olardan paydalanıwdıń uzaq, orta hám qısqa múddetli prognozları hám de dástúrlerin tayarlaw;
xalıqtı dizimge alıw aralıǵındaǵı dáwirde xalıq sanı hám quramınıń ámeldegi esap-kitapların hám de prognozların ámelge asırıw;
social-ekonomikalıq rawajlandırıw máseleleri boyınsha ilimiy izertlewlerdi ótkeriw.
Xalıqtı dizimge alıwdıń tiykarǵı principleri
Xalıqtı dizimge alıwdıń tiykarǵı principleri tómendegilerden ibarat:
-dáwirlik;
-ulıwmalıq hám bir waqıtta;
-dizimge alıwdıń jeke tártipdeligi;
-shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlardıń sır-saqlanıwı;
-xalıqtı dizimge alıwdı basqarıwdıń oraylastırılǵanlıǵı.
Dáwirlik principi
Xalıqtı dizimge alıw on jılda keminde bir márte ótkeriledi.
Xalıqtı dizimge alıwdı ótkeriw xaqqındaǵı qarar sánesi hám múddeti kórsetilgen halda Ózbekstan Respublikası Prezidenti tárepinen qabıl etiledi. Xalıqtı dizimge alıwdı ótkeriw haqqındaǵı usınıs Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti tárepinen, dizimge alıwdı ótkeriw mólsherlengen sáneden keminde úsh jıl aldın kiritiledi.
Ulıwmalıq hám bir waqıttalıq principi
Xalıqtı dizimge alıwdıń birden-bir belgilengen sánesinde shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlardı barlıq respondentlerden jıynaw Ózbekstan Respublikasınıń pútkil aymaǵında yamasa onıń belgili bir aymaqlarında bir waqıttıń ózinde ámelge asırıladı
Dizimge alıwdıń jeke tártipteligi principi
Shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlar jıynalǵanda dizimge alıw beti hár bir respondent ushın jeke tártipte toldırıladı.
Shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlardıń sır-saqlanıwı principi
Xalıqtı dizimge alıwdıń shaxsqa tiyisli maǵlıwmatları jasırın bolıp, respondenttiń razılıǵısız jarıyalanbaydı hám tarqatılmaydı.
Xalıqtı dizimge alıwdı basqarıwdıń oraylastırılǵanlıǵı principi
Ózbekstan Respublikası boyınsha xalıqtı dizimge alıwǵa tayarlanıw jáne onı ótkeriw xalıqtı dizimge alıwdı birden-bir basqarıw sistemasın jaratıw tiykarında oraylastırılǵan halda ámelge asırıladı.
Xalıqtı dizimge alıwdı ótkeriw
Shaxsqa tiyisli maǵlıwmatlardı jıynaw ámelge asırılatuǵın sorawlar dizimi Xalıqtı dizimge alıw dástúri bolıp tabıladı.
Xalıqtı dizimge alıw dástúri tómendegi sorawlardı óz ishine aladı :
familiyası, atı, ákesiniń atı ;
tuwılǵan sánesi hám jayı ;
jası ;
jınsı;
milleti;
puqaralıǵı;
jasaw jayı (turǵan jayı );
tillerdi biliwi;
maǵlıwmatı;
neke jaǵdayı;
balalarınıń sanı;
úy xojalıǵı quramı;
turaq-jay sharayatları;
bántligi;
jasaw ushın qarjı dárekleri;
migraciya (ishki hám sırtqı ).
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń qararına tiykarlanıp Xalıqtı dizimge alıw dástúrine qosımsha túrde basqa sorawlar kiritiliwi múmkin.
Juwapları mámleket sırları hámde nızam menen qorǵalatuǵın basqa tiyisli informaciyalardı óz ishine alıwı múmkin bolǵan, puqaralardıń huqıqları, erkinlikleri hám de nızamlı máplerin buzıwshı sorawlar kiritiliwine jol qoyılmaydı.
Dizimge alıw betiniń formaları Xalıqtı dizimge alıw dástúri tiykarında islep shıǵıladı hám tastıyıqlanadı.
Málimleme xızmeti